Röportajlar televizyon programlarının ve belgesellerin ana ögesi olarak kabul ediliyor. Röportajın kapalı maksadının ilgiyi yönlendirmek olduğunu belirten uzmanlar, içeriği zenginleştirmek açısından röportaj öncesi hazırlığın kıymetini vurguluyor. Uzmanlar, izleyicilerin gördüklerine ehemmiyet verdikleri için röportaj esnasında görsel zenginlik sağlayan art plana değer verilmesi ve röportaj yapan kişinin de kendini daima geliştirmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
Üsküdar Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Radyo, Televizyon ve Sinema Kısım Lideri Doç. Dr. Esennur Sirer, görüntü röportajların habercilik açısından değerine ait değerlendirmelerde bulundu.
Röportajın zımnî gayesi ilgiyi yönlendirmektir
Röportajın pek çok televizyon programı ve belgeselin ana ögesi olduğunu belirten Doç. Dr. Esennur Sirer, “Röportajın âlâ yapılmış olması, üretimin izlenirliğini ve kalitesini olumlu tarafta etkiliyor. Röportajın temel hedefi mevzu hakkında bilgi vermek olsa da saklı emeli ilgiyi yönlendirmektir. Doğal olarak röportaj, ses yani içerik ve manzara olmak üzere iki bileşenden oluşuyor.” sözlerini kullandı.
Ön hazırlık büyük ehemmiyet taşıyor
İçerik oluşturmak için öncelikle röportaj yapılacak kişi ile bahis hakkında ön araştırma ve hazırlık yapılması gerektiğini tabir eden Sirer, “Röportaj yapılacak şahıslar tarafından paylaşılacak bilgilerin kıymetli olması ve açıklamayı çok düzgün yapacaklarından emin olunması gerekiyor. Bir kamera ile çekime çıkmadan evvel potansiyel olarak röportaj yapılacak şahıslarla buluşup konuşulmalı. En azından telefonda görüşülmeli. Böylelikle röportaj yapılacak kişinin seçilen içeriğe uygun karşılıklar verip veremeyeceği, içeriği zenginleştirmeye yardımcı olup olamayacağı anlaşılmış olur.” dedi.
Röportaj soruları açık ve net olmalı
Doç. Dr. Esennur Sirer, sokak röportajı yapılacaksa röportaj yapılacak şahısların seçiminin röportajı gerçekleştirecek kişinin tercihleri istikametinde şekilleneceğini söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Özellikle sokak röportajlarında röportaj yapılan bireyler toplumun tümünü yansıtacak halde örnekler alınarak seçilmeli. Yaşlı, genç, çalışan, konut bayanı, öğrenci, emekli, memur ve personel üzere toplumda fazlaca beşerde karşılık bulacak formda tercih edilmeli. Bu bireylere soru yöneltirken de empati duygusu asla bırakılmamalı. Bu röportaj yapılan kişinin yerine kendini koymaktan çok onu anlayabilmek ve soruların yanıtlarının yönlendirme olmadan alındığı kanaatini oluşturmakla ilgili bir durumdur. Kıymetli olan soru değil, karşılıktır. Genel olarak soru kolay ve açık bir biçimde sorulmalı ve gazeteciliğin 5N+1K diye bilinen temel soru sözcükleriyle başlamalı. Soruları evvelce belirlemenin ve not almanın yararı olacaktır. Böylelikle uzun bir röportaj çarçabuk bölünebilir ve istenilen kısmı kullanılabilir.”
Röportajda bel ve göğüs plan çekimi tercih ediliyor
Çekimin ön planında röportaj yapan ve yapılan şahısların olması gerektiğini belirten Sirer, “Ön planın nasıl çekileceğini belirlemek için çekim açısı, kameranın bulunduğu düzey ve çekim ölçeği de izleyiciyi etkileyen ögelerdir. Zira kamera durduğu yere bağlı olarak bir şeyler anlatır. Ekseriyetle röportajlarda çekimlerin mümkün olduğunca yakın olması ve yüzlerin tamamına yakınının görülmesi gerekiyor. Röportaj yaparken en çok kullanılan ve en sıkıntısız ölçek bel plan ya da göğüs plan çekimdir.” diye konuştu.
Seçilen yer röportajın seyredilmesini sağlıyor
Doç. Dr. Üyesi Esennur Sirer, ‘Röportajın çekim formu, kıssanın anlatımını kuvvetlendirdiği için içeriği zenginleştirecek biçimde fark yaratıyor.’ dedi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Çünkü izleyicinin gördüğü şey kıymetlidir ve durup seyretmesini sağlar. Bu nedenle çekim açısı ve çekim ölçekleri yanında röportajın yapıldığı art plan da değerli. İmale görsel zenginlik ve çeşitlilik sağlayan art plan kıssayı anlatmaya da yardımcı oluyor. Hakikat art planı seçmek, röportaj yapılacak hakikat kişiyi seçmek kadar kıymet taşıyor. Boş bir fon röportaj yapılan kişi hakkında hiçbir bilgi içermez. Bu nedenle röportaj yapılacak yerin da çekimden evvel araştırılması gerekiyor. Şayet âlâ bir art plan yoksa röportaj yerini değiştirebilir ya da sanal dekor uygulamalarından faydalanılabilir. Ayrıyeten art planda dikkat cazip nitelikte ve renkte nesneler yer almamalı ya da yer alan nesnelerin anlamsız bir kısmı imgeyi kirletmemeli.”
Röportaj yapan kişi kendini daima geliştirmeli
Yapılan çekim sıkıntısız biçimde bitse bile sorulmamış bir soru ve çekilmemiş bir plan kalabildiğini belirten Sirer, “Bu nedenle röportaj yapan kişi kendini hep geliştirmek durumundadır. Hiçbir olay, hiçbir husus ya da hiçbir kimse birbirinin tıpkı değildir. O nedenle işi hafife almadan hazırlanmak özel kıymet taşıyor. Röportajcılık biraz tecrübe olsa da birden fazla sefer bu işi seven ve hakkını veren şahıslar tarafından yapıldığında dikkat çekiyor. Ayrıyeten röportaj yapılan konuğa ve çekim yerinde bulunan gruba teşekkür etmek temsil edilen kurum ve alakalar açısından unutulmaması gereken bir nezaket kuralıdır.” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
