Son vakitlerde karşılığını bilemediğimiz sorularla belirsizlikler içerisindeyiz. ‘’İhtiyaçlarımı rahatlıkla karşılayabilecek miyim?’’ üzere karşılığını aradığımız bilinmeyen niyetlere ağır bir biçimde maruz kalmaktayız. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Psikoloji Uzmanı Kln. Psk. Müge Leblebicioğlu Arslan, ekonomik tasa hakkında açıklamalarda bulundu.
Kişiler olumlu ya da olumsuz fark etmeksizin yeni bir durumla karşılaştıklarında telaş belirtileri gösterebilirler. Dert duygusu, dışarıdan gelen tehdidin tam olarak ne olduğunun bilinmemesi ve geleceğe yönelik hudutların meçhul olmasından kaynaklı hissettiğimiz bir histir. Buradan baktığımızda bireylerin algıladıkları ekonomik durumlarının ve yaşadıkları ülkenin ekonomik dalgalanmalarının, ruh sıhhatleri üzerinde kıymetli bir tesire sahip olduğu söylenilebilir.
Ekonomik dalgalanmalar şahısların ömürlerini olumsuz etkiliyor
Hayat aslında belirsizlikler üzerine heyetidir. Bu belirsizlikler ister olumlu olsun ister olumsuz, meçhul olan her durum bireylerde bir kadro olumsuz hisleri tetikleyebilir. Belli seviyede hissedilen telaş aslında sağlıklı bir histir. Bizi motive eder, tehlikelere karşı kendimizi ve etrafımızdakileri korumamıza ve tedbirler alarak hayatta kalmamıza yardımcı olur. Örneğin; bu durumda tasa kişiyi çalışmaya, planlamaya, sorgulamaya, gelişmeye ve birikim yapmaya itebilirken daha ağır hissedilen korku ise kişinin hayattan aldığı doyumu olumsuz tarafta etkileyebilecek fikir ve davranışlara itebilir. Hasebiyle hissedilen telaşın yoğunluğu ve kişinin günlük hayatındaki fonksiyonelliği üzerindeki tesirinin, ruh sıhhati üzerinde belirleyeci bir faktör olduğu söylenebilir. Rutinler bireylerin olumsuz hislerle baş edebilmesinde kıymetli bir rol oynamaktadır. Şahıslar içinde bulundukları meçhullüğü gün içindeki rutinleriyle farkında olarak ya da farkında olmadan muhakkak hale getirirler. Örneğin, sabah aşikâr saatlerde uyanmak, işe gitmek, işten sonra dışarıda bir şeyler içmek ya da yemek yemek, spor yapmak, toplumsal aktivitelerde bulunmak, belli vakitlerde seyahat etmek, alışveriş yapmak, hobileriyle ilgilenmek üzere tüm bu aktiviteler bireylerin hayatındaki motivasyonel rutinler ortasında yer alabilir. Bireylerin omurlarındaki kimi faktörler mevcut rutinleri üzerinde engelleyici ya da bozucu rol oynayabilmektedir. Ne yazık ki günümüzde gerek Pandemi şartları gerekse mevcut ekonomik dalgalanmalar, şahısların günlük rutinlerini gerçekleştirebilmesini zorlaştırabilmekte hatta rutinleri üzerinde bozucu tesire neden olabilmektedir.
Ekonomik telaşla başa çıkmada neler yapılabilir?
Geçmişe ve geleceğe yönelik yanılgılı kanılar yerine gerçekçi ve fonksiyonel fikirlere odaklanın. Olumsuz hisler karşısında duygusal yeme ya da hisleri bastırma üzere fonksiyonel olmayan tavırlardan uzak durmak son derece değerlidir. Bu süreçte his ve fikirleri söz etmek, aile ya da yakın arkadaşlardan maddi yahut manevi dayanak talep etmek, his paylaşımında bulunmak ve sevdiklerimizle vakit geçirmek üzere aktivitelerin olumsuz hissin azalmasında değerli bir faktör olduğu düşünülmektedir. Bununla birlikte gereğince güzel uyumak, tertipli beslenmek, kişiyi rahatlatacak yoga, meditasyon ya da gevşeme idmanları üzere tekniklerden faydalanmak da fonksiyonel baş etme prosedürleri ortasında yer almaktadır.
Ekonomik durumunuzu daha verimli bir biçimde yöneteceğiniz yolları değerlendirin
Ekonomideki belirsizlik ve tutarsızlıklar karşısında şahısların ekonomik durumlarına nazaran yine planlama yapmaları epeyce değerlidir. Planlamalar başlangıçta şahısta kaygı ve ümitsizlik uyandırsa dahi bilhassa öncelikli ödeme planlarının yapılması ve sarfiyatların yine kıymetlendirilmesi üzere tahlil arayışlarının kişiyi uzun vadede rahatlatabildiği görülmektedir.
‘’Ya Daima Ya Hiç”yapmak yerine rutinlerinizi yine düzenleyin
Mevcut sürdürülebilir rutinlere mümkünse devam edebilirsiniz. Devam edilmesi maddi ya da manevi açıdan zahmet oluşturan rutinler yerine yeni rutinler oluşturmak bireylerin olumsuz his durumları üzerinde rahatlatıcı bir tesir oluşturabilmektedir. Örneğin; maliyeti yüksek bir spor salonuna gitmekten büsbütün vazgeçmek yerine ekonomik durumunuza uygun bir spor salonuna gitmek, konutta spor yapmak ya da açık alanda yürüyüş yapmak üzere yeni rutinler oluşturmak şahısların düzgün olma halinde kıymetli bir rol oynamaktadır.
Sosyal medyanın çok kullanımından uzak durun!
Gün içerisinde gerek gazetelerde gerekse televizyon üzere kitle irtibat araçlarında ve toplumsal medya kanallarında iktisadın durumu hakkında çok fazla olumsuz habere maruz kalmaktayız. Olumsuz bir durum, his ya da niyete daima olarak maruz kalmak bireylerde korkuyu tetikleyebilmekte hatta var olan korkuyu arttırabilmektedir. Bu noktada sonlandırmanın, tasa belirtileri üzerinde olumlu bir tesire sahip olduğu söylenebilir. Burada kast edilen var olan gerçekliği inkâr etmek ve görmezlikten gelmek değildir. Alışılmış ki de bireyler birtakım bilgiler edinmeli ve gündemi takip etmelidirler. Lakin ağır tasa oluşturacak içeriklere hudut getirmek ve çok maruz kalmaktan kaçınmak bireylerin yeterli olma halinin artmasında değerli bir tesire sahiptir. Örneğin, ‘’ sabahları kalktığımda 10 dakika haberlere bakacağım.’’ halinde kişi kendi hayat sistemine nazaran medya kullanımına sınırlama getirebilir.
Ancak tüm bunlara karşın kişi mevcut durumla baş etmekte zahmet yaşıyorsa, kişinin his yoğunluğunda bir azalma olmuyorsa ya da hissin şiddeti giderek artıyorsa, ve bu durum kişinin günlük hayatını ve fonksiyonelliğini olumsuz tarafta etkilemeye başladıysa psikoterapi dayanağının alınması kişinin ruhsal âlâ olma hali açısından epeyce kıymetlidir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
