EÜ’nün paydaşı olduğu uluslararası proje ile deniz kirliliğine yönelik stratejiler geliştirilecek

Çok uluslu projenin Türkiye ayağını EÜ öğretim üyesi Prof. Dr. Günseli Yaprak yürütüyorUluslararasılaşma amacına yönelik çalışmalarına tüm süratiyle devam eden Ege Üniversitesi(EÜ), çok uluslu projelerde yer alarak tabiat ve etrafa yönelik faaliyetlere katkı sağlamayı sürdürüyor. Ege Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü Nükleer Bilimler Anabilim Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Günseli Yaprak, Milletlerarası Atom Gücü Kurumu bünyesinde 16 ülkenin dahil olduğu “Nükleer Analitik Teknikler Kullanılarak Adriyatik, Akdeniz, Karadeniz, Hazar Denizi ve Aral Denizi’nde Kıyı İdaresinin Geliştirilmesi” projesinin Türkiye yürütücülüğünü yapıyor.Uluslararasılaşma misyonu doğrultusunda yeni periyotta kıymetli adımlar attıklarını söyleyen Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “ Alanlarında uzman akademisyenlerimiz, çok uluslu projelerde yer alarak Ege Üniversitesi markasını dünyaya duyurmaya devam ediyor. Türkiye yürütücülüğünü üniversitemiz öğretim üyesi Prof. Dr. Günseli Yaprak’ın yaptığı ve 16 ülkenin dahil olduğu proje ile Adriyatik, Akdeniz, Karadeniz, Hazar Denizi ve Aral Denizi sediment ve su sütunlarında kirlilik ve iklim değişikliği tesirleri incelenerek bölgesel ölçekte üye devletlerin kıyı idare stratejilerinin geliştirilmesinin desteklenmesi amaçlanıyor. Proje birebir vakitte Birleşmiş Milletler tarafından yürürlüğe konan Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarından ‘Sudaki Yaşam’ gayesine de ahenk sağlayarak okyanusları, denizleri ve deniz kaynaklarını muhafazaya yönelik tahlil sunuyor. Hocamızı ve çalışma takımını tebrik ediyorum” diye konuştu.Proje hakkında bilgi veren Prof. Dr. Günseli Yaprak, “Sedimentler, sucul etrafın temel, tamamlayıcı ve dinamik bir modülüdür ve sucul sistemlerdeki kirleticilerin taşınım süreçlerinin ve mukadderatlarının anlaşılmasında doğal bir arşiv vazifesi görürler. Bu manada; deniz, göl ve ırmak sedimentlerinde kayıt edilen bilgiler, çevresel programlarda yaygın halde kullanılmaktadır. Kirleticilere uzun periyodik maruz kalma, deniz ekosistemlerinin sıhhatini kıymetli ölçüde etkilemektedir. Sediment tahlilleri, radyonüklitler ve radyonüklit olmayan kirleticilere maruz kalmayı değerlendirmenin dışında, geçmiş kontaminasyon olayları hakkında bilgi toplamak ve kirletici girişlerinin tarihî kaydını tutmak için kullanılmaktadır. Karadeniz, Adriyatik, Akdeniz, Hazar ve Aral Denizi kıyı bölgelerinde sediment kalitesine ait hudutlu sayıdaki çalışmanın farklı metodolojiler kullanan birçok bağımsız ortak tarafından yapılması, sonuçların yorumlanmasını, bütünleştirilmesini ve büyük ölçekli bölgesel bir karşılaştırma yapılmasını güçleştirmiş ve datalara erişimi zorlaştırmıştır. Özetle, bu bölgelerde, kıyısal alanların korunması ve sürdürülebilir idaresi için gerekli sediment data tabanı ve sedimentler için kalite standartları üzerine uyumlaştırılmış ve bütünleştirilmiş bilgiler mevcut değildir” dedi.  Ortak data tabanı oluşturulacakÇalışmalar sonucunda bir data tabanı oluşturmayı hedeflediklerini belirten Prof. Dr. Yaprak, “Sediment tahlillerinde; nükleer analitik metotların sonuçlarının doğruluğunun ve geçerliliğinin yeterlilik testleri ile ortaya koyulmasını, metodolojilerin ahenkleştirilmesini, iştirakçi üye ülke laboratuvarlarının sonuçlarının kullanılabilirliğini,  üretilen bilgilerin kalitesinin doğrulanmasını ve dahası sediment tarihlendirme ile geçmişteki kirleticilerin kaydını da tutarak yüksek kaliteli, sağlam kirlilik bilgi tabanı ve dağılım haritalarının oluşturulmasını hedefliyoruz. Oluşturulan data tabanı, karar vericiler, bilim topluluğu ve ilgili tüm vatandaşlar için basitçe erişilebilen tablolar ve haritalar formunda sunulacak. Tıpkı vakitte karşılıklı kurumların laboratuvar ve insan kaynaklarının kapasitesinin desteklenmesi, devam eden faaliyetlerin senkronize edilmesi ve bu cins çalışmaların gelecekte de devam ettirilmesi projenin amaçları içinde yer alıyor. Bu kapsamda Enstitümüz Spektroskopi Laboratuvarına IAEA tarafından 1 milyon 200 bin Türk Lirası  değerinde HPGe Gama spektrometre sistemi hibe edilmiştir ve yabancı ortaklarımızla İstanbul Boğazında deniz kirliliğinin tarihlendirilmesine yönelik İştirakli Araştırma Projemiz (KAP) devam ediyor” diye konuştu. Çok uluslu projeProjede 16 ülkenin yer aldığını belirten Prof. Dr. Yaprak, “Projemizde; Hırvatistan, Karadağ, Bosna Hersek, Arnavutluk, Slovenya, Romanya, Bulgaristan, Türkiye, Yunanistan, Güney Kıbrıs, Ukrayna, Rusya, Azerbaycan, Gürcistan, Özbekistan, Türkmenistan’dan iştirakçiler yer alıyor. Deniz kaynaklarını ortaklaşa paylaşan, lakin farklı etraf siyasetleri yürüten farklı kültürel geçmişe sahip ülkelerinin projeye dâhil edilmesi, kirleticilere ait sonuçların ve karbon depolamayı denetim eden süreçlerin ortaklaşa kıymetlendirilmesi, iklim değişikliğine karşı alınacak tedbirlere ait mevzuatlarda ilerleme sağlanmasına yardımcı olacak. Ayrıyeten, bu projenin sonuçları, karar vericiler için balıkçılık, su eserleri yetiştiriciliği, turizm, rekreasyon alanları, marinalar, limanlar üzere ortak deniz kaynaklarının paylaşıldığı farklı faaliyetlerin planlanmasına ve etraf şuurunun artırılmasına katkı sağlayacak” dedi. Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı