SHURA Güç Dönüşümü Merkezi, ‘Türkiye Elektrik Sistemine Yenilenebilir Güç Kaynaklarının Entegrasyonu’ raporunu açıkladı. Çalışmaya nazaran, Türkiye 2030’da elektrik üretiminin yüzde 60 ila 70’ini yenilenebilir güç kaynaklarından karşılayabilir. Bu sayede bugün kömür santrallerinin 20 GW olan konseyi gücü 2030’da 5 GW’a kadar düşebilecek.
- SHURA ‘Türkiye Elektrik Sistemine Yenilenebilir Güç Kaynaklarının Entegrasyonu’ raporunu açıkladı
- Rapora nazaran, Türkiye 2030’da elektrik üretiminin yüzde 60 ila 70’ini yenilenebilir güç kaynaklarından karşılayabilir
- Yenilenebilir güç kaynaklarının üretimdeki hissesinin artmasıyla bugün kömür santrallerinin 20 GW’lık heyeti gücü 2030’da 5 GW’a kadar düşebilecek
- Daha fazla yenilenebilir güç entegrasyonu için tavsiyelerin yer aldığı raporda, komşu ülkelerle elektrik iletim ilişki kapasite kullanımlarının artırılması da öneriliyor
SHURA Güç Dönüşümü Merkezi’nin hazırladığı ‘Türkiye Elektrik Sistemine Yenilenebilir
Enerji Kaynaklarının Entegrasyonu’ raporu, düzenlenen çevrimiçi tanıtım aktifliğiyle açıklandı. Aktiflik kapsamında, SHURA Güç Dönüşümü Merkezi Yöneticisi Alkım Bağ Güllü’nün moderatörlüğünü üstlendiği‘Türkiye Elektrik Sisteminde Daha Fazla Yenilenebilir Enerji’ paneli de gerçekleştirildi.
Etkinliğin açılış konuşmasını yapan SHURA Güç Dönüşümü Merkezi Yönlendirme Komitesi Lideri Selahattin Hakman, Türkiye’nin, taraf olduğu Paris Mutabakatı çerçevesinde, 2053’e kadar net sıfır karbon emisyonu gayesine ulaşmayı taahhüt ettiğini hatırlattı. Bunun Türkiye güç ve iklim siyaseti için bir dönüm noktası olduğunu vurgulayan Hakman, “Elektrik dalı başka dallardan daha evvel karbonsuzlaşarak güç dönüşümüne öncülük etmeli. Bunun için iktisat genelinde sera gazı emisyon azaltımlarını aktifleştirecek ve güç dönüşümünde yeni bir strateji oluşturmaya yönelik siyaset ve aksiyon planları hazırlamak gerekiyor. Türkiye’de rüzgar ve güneş gücü üretiminin artırılmasına paralel olarak kömür kullanımının değerli ölçüde azaltılması, planlananın dışında rastgele bir ek şebeke yatırımı olmaksızın gerçekleştirilebilir. Şu an Türkiye’nin mevcut şebeke gelişim planı, güç dönüşümü için sağlam bir temel oluşturuyor” diye konuştu.
Raporda,elektrik sistemi dönüşümünün değişken yenilenebilir güç kaynakları odaklı hızlandırılması ile Türkiye’nin iletim şebekesi üzerinde ortaya çıkabilecek potansiyel tesirleri bedellendiriliyor. Şebekede planlanan yatırımların yapılması ve elektrik sisteminde esneklik seçeneklerinden azami faydalanılmasıyla daha fazla yenilenebilir güç entegrasyonunun sağlanabileceği, fosil yakıtlı santrallerin üretimlerinin azalacağı ve daha tezli güç dönüşüm projelerinin hayata geçirilebileceği vurgulanıyor.
Raporun muharrirleri ortasında yer alan, SHURA Güç Dönüşümü Merkezi Araştırma Koordinatörü Hasan Aksoy, elektrifikasyonun da tesiriyle süratle artan elektrik talebinin karşılanabilmesi için öncelikle elektrik arzı ve şebeke altyapısının sistem güvenilirliğini ve esnekliğini öne çıkaracak halde planlanması gerektiğini söz etti. Aksoy, şunları söyledi: “Uygulanacak siyasetlerin ve stratejilerin, yeni rüzgar ve güneş gücü santral pozisyonlarının ya da devreden çıkacak termik santrallerin belirlenmesinde elektrik şebekesinin güvenilirliğine ve esnekliğine azami katkı sağlayacak bütüncül bir bakış açısıyla belirlenmesi kritik kıymete sahip.”
Değişken yenilenebilir güç kaynaklarının artan oranlarda elektrik sistemine dahil edilmesi durumunda iletim sistemindeki tesirleri inceleyen raporda üç senaryo ele alındı. ‘Mevcut Siyasetler Senaryosu’, 2030 yılına kadar mevcut siyasetlerin ve uygulamaların devam edeceği öngörüsüyle oluşturuldu. Kelam konusu senaryoya nazaran, 2030’da rüzgar ve güneşe dayalı şurası gücü sırasıyla 17 gigavat (GW) ve 20 GW’a ulaşırken, doğal gaz heyeti gücü ise yaklaşık 26 GW olarak kısmen sabit kalacak. Türkiye’de birinci defa inşa edilen Akkuyu nükleer güç santralinin 1.200 megavatlık (MW) dört ünitesinin tamamının devreye alınacağı kabul ediliyor.
KÖMÜR SANTRALLERDE KAPASİTE VE ÜRETİMİN AZALMASI MÜMKÜN
Rapordaki senaryolardan bir oburu olan ‘Kömür Azaltım Senaryosu’nda’ iseTürkiye’dekömüre dayalı elektrik üretim kapasitesinin büyük bir kısmının devre dışı kalması ve bu azalan arz ölçüsünün yenilenebilir güç kaynakları tarafından sağlanması halinde, rüzgar ve güneş gücü konseyi gücü en yüksek düzeylere çıkabildiği durum tahlil ediliyor. Senaryoda halihazırdaki 20 GW kömür heyeti gücü 5 GW’a düşeceği ve bu açığın, rüzgar (33 GW), güneş (41 GW), hidroelektrik (32 GW), biyokütle (5 GW), jeotermal (4 GW) ve öteki güç kaynakları tarafından kapatılabileceği öngörülüyor. Bu durumda, son birkaç yılda yüzde 36 ila yüzde 42 bandında gerçekleşen yenilenebilir güç üretim hissesi, 2030’da yüzde 70 oranlarına, kabul edilebilen sistem tesirleriyle ulaşabilecek.
Bu senaryonun hayata geçmesi için, 1 GW’lık pompaj depolamalı hidroelektrik santral, 600 MW batarya güç depolama, talep tarafı iştiraki, devreye girecek ve çıkacak santrallerin sistem odaklı yaklaşımla pozisyonlandırılması, komşu ülkelerle elektrik iletim irtibat kapasitelerinin kullanılması, mevcut esnek santrallerin sistemde tutulması üzere sisteme esneklik sağlayacak birçok seçenek bedellendiriliyor.
Raporun son senaryosu ‘Hızlandırılmış Yenilenebilir Güç Senaryosu’nda ve ‘Kömür Azaltım Senaryosu’nda, güç verimliliği potansiyellerinin kullanılmasıyla ‘Mevcut Siyasetler Senaryosu’na kıyasla, 2030 yılında elektrik tüketiminin 40 TWh azaltılabileceği vurgulanıyor. Böylece maliyetli fosil yakıt gereksinimi azaltılırken elektrik sisteminin karbonsuzlaşmasına katkı sağlanabilecek.
Mevcut şebeke yatırım planı ve bu çalışmada ele alınan esneklik tahlilleri dikkate alındığında, 2030 yılında 33 GW’lık rüzgar gücü ve 41 GW’lık güneş gücü santrali Türkiye elektrik şebekesine entegre edilerek, esneklik seçenekleri ve öbür üretim teknolojileri yardımıyla kömür santrallerinin üretim hisseleri yaklaşık yüzde 5’e düşebilir.
SİSTEM MALİYETİ MEGAVAT-SAAT BAŞINA YAKLAŞIK 5,5 EURO AZALABİLİR
Çalışmada, ayrıyeten yarar maliyet tahliliyle senaryolar ortasında kıyaslama yapıldı. Sistemin karbon maliyeti, Yük al/yük at ve üretim kesinti maliyetleri, piyasa takas fiyatı, ortalama yatırım ve işletme & bakım maliyetleri üzere değişkenler dikkate alındı. ‘Mevcut Siyasetler Senaryosu’na kıyasla, ‘Kömür Azaltım Senaryosu’nda ortalama sistem maliyeti megavat-saat başına yaklaşık 5,5 euro daha fazla avantaj sağlıyor.
Raporda ayrıyeten, mevcut 400 kV (kilovolt) şebeke yatırım planına vurgu yapılarak, bunun 2030’a kadar gerçekleştirilmesi halinde, yıllık yaklaşık 800 km yeni iletim sınırı yatırımı gerektiği belirtiliyor. Kelam konusu yatırım planı, İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı üzerinden, Anadolu ile Trakya bölgesini birbirine bağlayan yeni iletim koridorlarını içeriyor. Ayrıyeten, Türkiye’nin kuzeydoğusu ile merkezdeki şebeke ortasındaki irtibatları güçlendirecek değerli şebeke yatırımlarını kapsıyor.
Yatırımlar, büyüyen ve değişen elektrik sisteminin temeli için kritik değer taşıyor.
Sisteme daha fazla yenilenebilir güç kaynağının entegre edilmesi durumunda, ‘Hızlandırılmış Yenilenebilir Güç Senaryosu’ ve ‘Kömür Azaltım Senaryosu’nda olduğu üzere, ek olarak 154 kV şebeke yatırımına muhtaçlık duyulacak.
KOMŞU ÜLKELERLE ELEKTRİK İLETİM TEMASLARI GÜÇLENDİRİLMELİ
Raporda, elektrik sistemine daha fazla yenilenebilir güç entegrasyonu için, planlanan 400 ve 154 kV düzeyinde iletim şebekesi yatırımlarının hayata geçirilmesi kritik kıymete sahip olduğuna dikkat çekiliyor. Buna ek olarak santrallerin sistem odaklı yerleşimi, talep tarafı iştiraki, batarya güç depolama sistemleri, pompaj depolamalı hidroelektrik santralleri, yenilenebilir kaynaklardan sıcak rezerv sağlanmasına vurgu yapılıyor. Öbür yandan şebeke esnekliği ve güç arz güvenliği için Türkiye’nin komşularıyla enterkonneksiyon (elektrik iletim bağlantılarını) güçlendirmesi öneriliyor. Avrupa Elektrik Sistemi (ENTSO-E) ile birlikte Gürcistan ve Güneydoğu bölgesindeki enterkonneksiyon çizgilerinin net transfer kapasitelerinin artırılması, piyasa birleştirme ve dengesizlik netleştirme üzere sistemlerle desteklenmesi, şebeke esnekliğini ve güvenilirliğini kıymetli düzeyde artırabilir. Lakin, enterkonneksiyon çizgiler üzerindeki bu şebeke esnekliğinden en üst seviyede faydalanabilmek için bilhassa 400 kV düzeyinde ek şebeke yatırımları gerekebilir.
Rapor lansmanın akabinde düzenlenen panele konuşmacı olarak TÜREB Lideri ve RHG ENERTÜRK Genel Müdür Yardımcısı İbrahim Erden, ENERJİSA Üretim, Rüzgar Gücü Yatırımları DirektörüEzgi Deniz Katmer ve Solar3GW İdare Şurası BaşkanıYusuf Bahadır Turhan katıldı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
