Aykan Safoğlu işlerinde, hareketli ve hareketsiz imajlar ortasındaki geçişlerin biçimsel ve içeriksel imkanlarını araştırır. SALT’ın Ardışık stantlarının sonuncusu olan Teneffüs fotoğraf temelli üretimlerden oluşuyor. İktisattan ödünç aldığı borçluluk ve varlık kavramlarından yola çıkan sanatçı, bunların kendi hayat öyküsündeki yansımalarına bakıyor. 19. yüzyılda iç ve dış borçları denetlemekle yükümlü Düyûn-ı Genele olarak hizmet veren ve 1933’te İstanbul Erkek Lisesi’ne dönüşen yapıyı standın art planına konumluyor. Bu okulda aldığı Almanca eğitimin ve okulla özdeşleşen katı disiplinin yaşantısındaki izlerini toplumsal cinsiyet, yönelim ve göç temelinde irdeliyor.
Safoğlu yakın devirdeki sanat pratiğinde, kırpma, tekrar düzenleme ve tarama usullerini kullanarak durağan manzaraları kendi deyişiyle “göçmen imgeler”e dönüştürür. Ferdî albümünden seçili fotoğrafları tek tek öğütücüden geçiren sanatçı, modülleri bir tarayıcı tablası üstünde tekrar bir ortaya getirirken üst aşağı, sağa sola kaydırarak bir dalga hareketi, titreşim yaratır. Hundsstern steigt ab [Sirius alçalıyor] (2020) sinemasında bu hareket aracılığıyla, gerek ailesindeki göç öykülerini merkeze alan kırılmalara gerekse okul yıllarında yaşadığı tecrübelere gönderme yapar. Null-Defizit (in Ablehnung) [Sıfır Açık (İnkâr)] (2020) enstalasyonunda, bu dalgalanmayı görüntüden çıkarıp anıtsal bir boyuta taşır; metal ızgaralara yerleştirilmiş fotoğraf şeritlerine ek olarak okul periyoduyla özdeşleşmiş çeşitli eğitim materyallerinin taramalarını kullanır. Kareli defter yahut koordinat sistemini çağrıştıran bu konstrüksiyon, Alman (eğitim) sistemi, sanat formasyonu ve liseden sonra yerleştiği Almanya’daki bürokrasiye dair bir temsile dönüşür.
Safoğlu öyküyü bir ileri sarar, bir geri alır. Geçmiş ve gelecek ortasında kurduğu atlamalı anlatım, dağılıp yine birleşen ve titreşen manzaralar aracılığıyla ferdî ve toplumsal belleği örgüler. Bu stant vesilesiyle okul güzergâhındaki bir bellek yerine geri döner: İstanbul Erkek Lisesi öğrencisi Safoğlu her gün Tophane Parkı’ndaki Personel Heykeli’nin (1973) önünden geçer. Anıt, yurtdışına giden emekçilere atfen, bir devir Almanya Göçmen İrtibat Bürosu’nun hizmet verdiği İş ve Personel Bulma Kurumu binasının karşısına dikilmiştir. Sanatçı sayısız atağa maruz kalan heykelin 90’lardaki tahribatına günbegün şahit olur, öte yandan televizyonda izlediği haber bültenleri de Almanya’da yaşayan Türkiyeli göçmenlere yönelik giderek artmakta olan çok sağcı ataklarla doludur. 2016’da bulunduğu parktan kaldırılan ve o tarihten bu yana kayıp olan heykeli Wiedervereinigung [Yeniden birleşme] (2022) yapbozuyla yine ayağa kaldırırken teminatsız bir hayat ve kırılgan bir varoluşa işaret eder. Tıpkı temelden yola çıkan Depeche Mode ve decrescendo [dekreşendo] (2022) işleri, çeşitli baskı teknikleri vasıtasıyla hareket, vakit ve yer ortasındaki olasılıkları araştırır.
Teneffüs, çeşitli açılardan güç ve otorite göstergesi yapılara dair Safoğlu’da gelişen “duygusal borçlanma” hissine bakıyor; öte yandan sanatkarın pratiği kati kural ve yapıları bozmakla ilgileniyor. 24 Nisan’a kadar SALT Galata’da sürecek stant paralelinde sanatçı tarafından yürütülecek atölyeler saltonline.’da duyurulacaktır.
SALT’tan Amira Akbıyıkoğlu ile Farah Aksoy tarafından hazırlanan Ardışık programı, sanatkarlar Barış Doğrusöz, Deniz Gül, Volkan Aslan, Fatma Belkıs ve Onur Gökmen ile Aykan Safoğlu’nun Ocak 2021’den itibaren SALT Galata’da gerçekleştirilen stantlarından meydana gelmektedir.
SAHA tarafından desteklenen Ardışık, L’Internationale üyesi kurumlardan Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía (Madrid), Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (Varşova) ve M HKA, The Museum of Contemporary Art’ın (Antwerp) 2021-2022 programları kapsamında sunuluyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
